Henk Nijboer, kwartiermaker voor de Sociale Agenda van Nij Begun heeft de doelen van het programma bekend gemaakt. Het betreft een tiental doestellingen die zich richten op kansengelijkheid, gezondheid, arbeidsparticipatie en armoede. De Sociale Agenda loopt samen met de Economische Agenda parallel aan de herstelwerkzaamheden en versterking binnen Nij Begun. Het doel is om binnen een generatie (30 jaar) de Groninger en Noord-Drentse gemeenten op diverse indicatoren van brede welvaart naar landelijke gemiddelden te brengen.
Doelstellingen
- Vergroten van gelijke kansen voor kinderen en jongeren
- Stimuleren van meer taalbevordering, in het bijzonder voor kinderen en jongeren
- Meer gezonde levensjaren
- Verbeteren van mentale gezondheid
- Meer bewegen en gezonder leven
- Verlaging van (intergenerationele) armoede
- Minder problematische schulden
- Vergroten van (arbeids-)participatie van jongeren en inwoners die langdurig aan de kant staan
- Versterken van sociale leefbaarheid
- Vergroten van zelfbewustzijn, trots en regionale identiteit
U kunt het programma lezen en downloaden via: https://www.nijbegun.nl/wp-content/uploads/2024/06/Doelen-sociale-agenda-Nij-Begun-2.pdf
De doelen zijn opgesteld aan de hand van vele gesprekken met gemeente- en provinciebesturen, zorg- en onderwijsinstellingen, cultuur- en sportverenigingen, dorpsverenigingen en zo meer. Ook zijn er vier openbare bijeenkomsten georganiseerd die publiek toegankelijk waren. Hier zijn in totaal meer dan 700 mensen op af gekomen. Voor jongeren worden daarnaast aparte gesprekken georganiseerd zodat ook zij betrokken kunnen bij de invulling van de agenda’s.
Brede welvaart in de regio
De Groninger en drie Noord-Drentse gemeenten scoren in termen van brede welvaart lager dan het landelijk gemiddelde. Hoewel er sterke regionale verschillen bestaan, kent de regio relatief veel kansarme gemeenten, met (intergenerationele) armoede, meer lager-opgeleiden, laaggeletterdheid en minder arbeidsperspectief. Dit gaat ook hand in hand met meer gezondheidsproblemen, zeker in de ommelanden buiten de steden. Zo ligt de levensverwachting iets lager dan landelijk en is overgewicht een groter probleem. De opgave vanuit Nij Begun is om binnen een generatie (30 jaar) de regio tenminste op een landelijk gemiddelde te brengen op de belangrijkste indicatoren van brede welvaart. De Sociale Agenda draagt hieraan bij.
Zienswijze vanuit het college
In het algemeen wil de raad voldoende zeggenschap in de vormgeving en uitvoering van de Sociale Agenda. ‘Wij hebben als raad en college een democratisch rol in onze gemeenschap en als zaken niet goed lopen dan zullen mensen bij de raad en het college vragen stellen. Zodoende willen wij ook voldoende inspraak hebben’, aldus wethouder Offereins.
Het college deelt drie specifieke punten van zorg in een zienswijze aan de heer Nijboer. Allereerst maakt het college zich hard voor meer resultaatsverplichting. Deze eis is ook al hardgemaakt in de regionale reactie die op 23 mei werd goedgekeurd door de raad (lees ook: https://www.middengroningennieuws.nl/regio-wil-harde-toezeggingen-nij-begun/). De regio wil een verzekeringspolis voor de toekomst. Dit betekent dat als doelstellingen over dertig jaar niet zijn behaald de resultaatsverplichting wel moeten blijven bestaan.
Ten tweede krijgen lokale maatschappelijke organisaties een belangrijke rol bij de concrete uitwerking en uitvoering van het programma. Dit leidt volgens het college tot een grote uitdaging omdat elke gemeente eigen lokale partners heeft en hier zelf regie op voert. Ook is niet duidelijk of er voldoende uitvoeringscapaciteit is.
Ten derde pleit de gemeente ervoor dat de financiële middelen voor Nij Begun via het Gemeentefonds lopen (voor de Sociale Agenda betreft dit ca. 100 miljoen euro per jaar), zodat gemeenten zelf zeggenschap hebben over de besteding van de middelen. Het college en de gemeenteraad zijn immers de gekozen volksvertegenwoordigers die ook goed weten hoe het geld besteed effectief besteed moet worden binnen de gemeenschap.
Ook kunnen gemeenten op deze wijze ervoor zorgen dat de middelen ook echt een ‘plus’ worden op de reguliere middelen.
