STEENDAM – Het zonnetje schijnt als ik aankom in het nog nieuwe vakantiepark aan het Schildmeer. Martijn doet open en we gaan zitten aan tafel voor openslaande deuren naar een veranda met uitzicht over het meer. ‘De eerste weken was het geweldig, maar inmiddels willen we alleen nog maar naar huis’.
Martijn, Marie-Jose en hun drie kinderen (16, 18 en 20) wonen nu bijna een jaar in een vakantiehuisje bij Steendam. Op 12 mei 2024 moesten hun huis in Tjuchem uit voor de versterking, aanvankelijk met het idee dat het enkele weken zou duren. Nu bijna een jaar later is er nog niets gebeurd. Hoe dat kan? De onderhandelingen met de Nationaal Coordinator Groningen (NCG) en de voormalig projectleider VIIA zijn helemaal vastgelopen. Het verhaal ligt in lijn met de vele verhalen die onlangs in de media verschenen over tegenstrijdige en foutieve NCG-rapporten. Ook voor Martijn en Marie-Jose geldt: ‘Het vertrouwen is weg’.
Tegenstrijdige rapporten
De hele discussie cirkelt om het al dan niet aanbrengen van spouwankers. Waarom is dit zo belangrijk? ‘Veiligheid’. Volgens hun onafhankelijke bouwadviseur zijn de spouwankers nodig om de veiligheid te waarborgen, maar de NCG wil niet mee.
In het eerste Uitvoeringsontwerp (UO) stond dat de spouwankers om de vierkante meter aanwezig zouden moeten zijn en dat als ze door corrosie niet meer voldeden ze vervangen zouden moeten worden. Op zich prima dus. Echter, in de onderliggende technische berekening waren geen spouwankers meegenomen en dit riep twijfels op. De aannemer adviseerde om eerst te controleren op de aanwezigheid van de spouwankers, alvorens te tekenen voor het UO. Na aandringen is deze controle uitgevoerd. De muur werd opgebroken en wat bleek…. geen spouwankers. “Toen dachten wij, dit is gesneden koek. Volgens het UO moeten er spouwankers zijn, ze zitten er niet, dus komen ze er in.” Maar toen begon de discussie. De NCG kwam met een uitleg waarom de spouwankers niet nodig zouden zijn.
Ondanks diverse gesprekken hield NCG voet bij stuk: ‘Ze zitten er niet in, dus ze hoeven er niet in’. ‘Martijn en Marie-Jose willen in kader van veiligheid zeker weten wat nodig is en niet. Ze besloten om een externe bouwadviseur in te schakelen. De conclusies van dit rapport waren duidelijk: spouwanker zijn wel nodig. De NCG hield de boot af. De berekeningen van dit rapport zouden niet overeenkomen met hun eigen berekeningen door bureau W2N. Het feit dat de spouwankers eerder niet waren meegenomen in de technische berekeningen zou zijn omdat W2N er vanwege de corrosie vanuit was gegaan dat de ankers toch geen functie meer hadden. ‘ Wij hadden het gevoel dat ze hun fouten probeerden te maskeren’.
Toenemende druk
De NCG wilde een beter onderbouwd rapport en dit moest binnen enkele weken worden aangeleverd. Volgens Martijn werd de druk opgevoerd. Hun verblijf in het vakantiehuis werd voorwaardelijk, omdat het volgens de NCG niet te verantwoorden was dat er maandelijks huur moest worden betaald terwijl het proces stilstond. Ook bij het aanleveren van dit nieuwe rapport wilde de NCG niet mee. De situatie escaleerde toen in een volgend gesprek werd geïnsinueerd dat het hele proces zo lang duurde vanwege Martijn en Marie-Jose. Martijn uitte zijn frustratie en stormde de kamer uit. “Ze drijven mensen tot een bepaald punt. Ze geven geen krimp, willen niet naar links, niet naar rechts. En dan wordt je ook nog gezegd dat het door jezelf komt.”
Na excuses van Martijn zijn zijde hervatten de partijen de onderhandelingen na de zomer. Even leek alles in een stroomversnelling te komen. Alle partijen kwamen bij elkaar en veel dingen leken in eens mogelijk. Zo zou het UO onder voorbehoud van spouwankers kunnen worden getekend (iets wat eerder werd afgehouden), zodat de aannemer in ieder geval kon beginnen. Ook zou de gevel die eerder was opengebroken om te controleren op de spouwankers worden gerepareerd. “We gingen naar huis met een goed gevoel”.
Toen enkele weken later het nieuwe UO werd opgestuurd was Martijn verbijsterd. Wat bleek? Het onder voorbehoud tekenen van de spouwankers stond er helemaal niet in. Het repareren van de muren eveneens niet. De dagtekening was niet aangepast. Zelfs de oude handtekeningen van medewerkers van VIIA stonden er nog onder (terwijl de samenwerking met VIIA inmiddels was beëindigd). Toen de externe bouwadviseur hier achteraan mailde, kreeg het het antwoord van de NCG dat het intern zou worden overlegd en dat ’tekenen onder voorbehoud van spouwankers niet mogelijk was’. “Ik vloog door het dak heen. Alles was besproken en nu kon plotseling niets meer.”
Impasse
Hiermee zijn de partijen in een impasse beland. Aan de ene kant staan Martijn en Marie-Jose die zich zorgen maken over hun veiligheid en hun vertrouwen hebben verloren. En aan de andere kant staat de NCG die koste wat kost voet bij stuk houdt. Inmiddels is de samenwerking met de projectleider VIIA in Midden-Groningen beëindigd. De nieuwe projectleider zal de casus opnieuw beoordelen. Hiermee zijn Martijn en Marie-Jose wellicht zelfs terug bij af.
Martijn geeft aan dat de plaatsing van spouwankers volgens de aannemer zo’n 5 duizend euro zou kosten. Als je dit afweegt tegen de maandenlange huurkosten voor het vakantiehuis dan ‘lijkt geld dus niet het probleem te zijn.’ Wat is het dan wel? Martijn weet het niet.
Schade aan huis neemt toe
Ondertussen staat het huis van Martijn en Marie-Jose te verpieteren. “Vanaf 2020 zijn we opgehouden met onderhoud. De offertes voor nieuwe dakgoten en kozijnen lagen klaar, maar hebben we niet laten uitvoeren. Het huis zou immers toch versterkt worden.” Maar nu jaren later is er nog helemaal niets gebeurd. “We hebben lekkage in een van de muren vanwege de kapotte dakgoten. De hele spouwmuurisolatie is inmiddels doorweekt. De kachel proberen we zoveel mogelijk aan te houden om de schimmelvorming tegen te gaan.”
‘Je raakt emotioneel uitgeput’
De hele situatie drijft Martijn tot emotionele uitputting. “De medewerkers bij de NCG doen aan het einde van de dag hun laptop dicht en gaan naar huis, maar wij blijven erin zitten, dag en nacht.” Twee jaar geleden had Martijn een burn-out, last van hartritmestoornissen en paniekaanvallen. Afgelopen jaar is dit wat beter geworden en is Martijn met behulp van medicatie weer aan het werk. “De laatste twee maanden val ik echter weer helemaal terug. Ik heb last van duizeligheid en kan mij niet focussen op mijn werk.”
Reflecterend op de onderhandelingen met de NCG antwoorden Martijn en Marie-Jose: “Natuurlijk kan je het niet met elkaar eens zijn, maar de NCG wil helemaal niets. We worden er zo ongelooflijk moe van. Problematisch is ook dat alle afspraken mondeling worden gemaakt. Er wordt nooit iets genotuleerd. waardoor je dus nooit ergens op kan terugvallen.” De situatie drijft het stel tot wanhoop omdat ze hun huis zien verpieteren, maar tegelijkertijd niet willen tekenen voor een uitvoeringsontwerp dat naar hun inzicht onvoldoende veiligheid garandeert.
Reactie vanuit de NCG
De redactie heeft contact opgenomen met de NCG. Een perswoordvoerder laat weten dat de NCG niet bereid is om in te gaan op individuele casuïstiek. De NCG acht dit onwenselijk vanwege privacy en in kader van een professionele houding.
De NCG laat weten dat de organisatie het vervelend vindt dat de inwoners zo lang in het traject zitten. ‘De NCG kan echter pas beginnen met de werkzaamheden als er is getekend voor het uitvoeringsontwerp.’ De NCG laat weten dat het bij de beoordeling van de benodigde versterkingen het advies van bouwkundige experts opvolgt en hierbij veiligheidsoverwegingen voorop stelt. ‘Maatregelen die volgens deskundigen nodig zijn om ervoor te zorgen dat een woning voldoet aan de veiligheidsnormen neemt de NCG altijd mee in het uitvoeringsplan. Daar is nooit discussie over.’.
Tientallen tips in de media
In februari trok onderzoekplatform Pointer (KRO-NCRV) een beerput open door tientallen verhalen op te halen in het versterkingsgebied. Veel NCG-rapporten bleken fouten te bevatten, variërend van kleine slordigheden tot grote missers en zorgen over veiligheid. Advocaat Jewan De Goede onderzocht diverse rapporten en concludeerde dat het merendeel van deze onderzochte rapporten niet op orde is. Diverse mediakanalen schreven er uitvoerig over. De NCG zelf gaf eerder in de media aan dat het de fouten betreurt en dat het om een beperkt aantal foute rapporten zou gaan.
Onderzoeken SodM en ACVG
Signalen over foutieve rapporten zijn er al langer. Zodoende heeft het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) vorig jaar al een onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van de adviezen van de NCG. Het SodM concludeert dat de NCG de interne kwaliteitsborging moet verbeteren op diverse punten. Dat rapport kunt u hier inzien. Inmiddels heeft ook de Staatssecretaris Van Marum de opdracht gegeven aan het Adviescollege Veiligheid Groningen (ACVG) om een onderzoek op te zetten. Naar verwachting komen in de zomer de eerste bevindingen naar voren. Van Marum is wel terughoudend en stelt dat er sprake is van enkele tientallen foute rapporten. Dit staat in contrast met bevindingen vanuit de media.
Opmerking: Ook de externe bouwadviseur is benaderd voor een reactie. Het bureau was wegens drukte niet bereid om te reageren.
