In november maakte het college de prestatieafspraken voor 2025 bekend. Het betreft afspraken tussen Lefier, Groninger Huis, Woonzorg Nederland, de gemeente, de Huurdersraad Hoogezand-Sappemeer, Stichting Bewonersraad Slochteren en Stichting Huurders Advies Groep Groninger Huis. De afspraken richten zich op betaalbaarheid, beschikbaarheid, wonen en zorg, leefbaarheid en verduurzaming en klimaat.
Forse opgave
Er liggen forse uitdagingen in de woningsector. Zo moeten er voor 2030 ruim 1250 nieuwe woningen worden bijgebouwd in Midden-Groningen (Regiodeal Groningen-Assen) en moeten hiervan ca. 360 woningen bestemd zijn voor de sociale huursector (Woningmarktonderzoek Midden-Groningen, 2022). Tegelijkertijd zijn de bouwkosten enorm gestegen, is er een personeelstekort en gaat de nieuwbouw gepaard met een brede verduurzamingsopgave. Aan de basis van de prestatieafspraken liggen de eerder gemaakte kaderafspraken 2021-2026 en diverse themabijeenkomsten voor komend jaar.
De raad reageerde kritisch tijden de commissiebespreking in mei (lees ook: https://www.middengroningennieuws.nl/prestatieafspraken-meer-creativiteit/). PvdA pleitte voor meer ambitie in het document.
Betaalbaarheid
De gemeente wil woonlasten (huur, energie, gemeentelijke belastingen) betaalbaarheid houden, zeker voor kwetsbare groepen. De focus in 2025 ligt op het betaalbaar houden van sociale huur en een gezamenlijke inzet om schulden te voorkomen en op te lossen. Er wordt een themabijeenkomst georganiseerd en met Team Eropaf wil de gemeente financieel kwetsbare doelgroepen bereiken. De gemeente stelt kavels in eigen bezit beschikbaar voor sociale grondprijzen, zodat hierop sociale huurwoningen kunnen worden gerealiseerd.
De woningcorporaties zetten in op het verduurzamen van hun woningbestand (geen energielabels E, F en G meer). Dit moet tot kostenbesparing leiden. De verduurzaming zelf zal ook niet leiden tot hogere huurlasten. Woningcorporaties zetten woningcoaches in die inwoners helpen met energiebesparing en/of financieel adviseren.
Doelstellingen voor 2026 (Kaderafspraken):
- Woonlasten voor huurders zijn gemiddeld niet sneller gestegen dan de inflatie;
- Investeringen in verduurzaming hebben gemiddeld niet geleid tot verhoging van woonlasten voor huurders;
- Er vinden geen huisuitzettingen meer plaats vanwege huurschulden;
Beschikbaarheid
Het komend jaar zullen er netto nog niet veel woningen bij komen. Hoewel er gebouwd zal worden, worden er komend jaar ook veel oude woningen gesloopt. Pas in 2026 zal het woningaanbod merkbaar groeien.
De gemeente belooft nieuwe woningbouwlocaties te ontwikkelen. Daarnaast wil het Rijkssubsidie-aanvragen voor nieuwbouw versnellen (zoals Start bouwimpuls – SBI).
Wat betreft de woningcorporaties: In 2025 levert Lefier 56 woningen op en sloopt het er 122. In 2026 en 2027 zal Lefier 142 nieuwe woningen opleveren. Groninger Huis levert in 2025 in totaal 73 woningen op en sloopt het er 36. In de periode 2025-2030 zal het deze 36 woningen terugbouwen. Doorlopende afspraken met de woningcorporaties zijn dat ze terughoudend zijn met de verkoop van woningen, dat wel verkochte woningen minimaal energielabel C hebben en dat deze bij voorkeur versnipperd bezit zijn.
Gezamenlijke afspraken voor 2025:
- Maximaal 15% van de beschikbare (sociale huur)woningen kunnen verhuurd worden aan huurders die niet tot de doelgroep behoren (een-persoonshuishoudens met een jaarinkomen boven 47.699 euro en meer-persoonshuishoudens met een jaarinkomen boven 52.671 euro, prijspeil 2024);
- In 2025 moet er een regionaal afgestemde huisvestingsverordening zijn vastgesteld (Wet Versterking Regie op Volkshuisvesting). Onderdeel hiervan is een uniform urgentiebeleid;
- De partijen willen creatieve woonoplossingen stimuleren voor overbruggingssituaties;
Doelstellingen voor 2026 (Kaderafspraken):
- Het aanbod van sociale huurwoningen is passend naar de kwalitatieve en kwantitatieve behoefte die bleek uit het woningmarktonderzoek in 2022;
- De maximaal acceptabele zoektijd naar een sociale huurwoning is 1 tot 2 jaar;
- Niemand hoeft vanwege spoed terecht te komen in een woning van slechte kwaliteit. Voor maximaal twee jaar kan bij gebleken noodzaak een minder passende woning worden aangeboden;
- Minimaal 70% van de vrijkomende woningen worden aangeboden aan reguliere woningzoekenden;
- Niet meer dan 30% van het vrijgekomen aanbod wordt toegewezen via directe bemiddeling, waaronder urgent woningzoekenden en vergunninghouders;
- Er is een uniform systeem om woningen toe te wijzen binnen de gemeente;
Wonen en zorg
Mede door de vergrijzing neemt het aantal zorg- of ondersteuningsdiensten aan huis toe. Dit vereist passende woonzorg-combinaties die het mogelijk maken om langer zelfstandig thuis te wonen. Denk aan geclusterde woonvormen of gelijkvloerse woningen en de nabijheid van voldoende voorzieningen.
Het thema is ook een belangrijk onderdeel van de Nationale Woon- en Bouwagenda (NWBA), dat uit zes programma’s bestaat. Het programma ‘Een thuis voor iedereen‘ richt zich op mensen die niet alleen een woning nodig hebben maar ook specifieke vormen van zorg en ondersteuning. Denk aan daklozen, slachtoffers van mishandeling, mensen met sociale of medische urgentie, statushouders en arbeidsmigranten. Het programma ‘Wonen, ondersteuning en zorg voor ouderen‘ richt zich op geschikte huisvesting voor ouderen.
De Woonzorgvisie staat voor 2025 op de agenda. De Wet Versterking Regie op Volkshuisvesting (Wvrv) verplicht gemeenten om een regionaal afgestemde woonzorgvisie te ontwikkelen. Woningcorporaties zullen participeren in de ontwikkeling ervan.
De doelstellingen op dit thema blijven voor 2025 vooralsnog wat abstract en algemeen.
Leefbaarheid
Leefbaarheid gaat over de fysieke en sociale leefomgeving, veiligheid, voorzieningen en algeheel welbevinden. De gemeente geeft aan dat corporaties door de verduurzaming vaker bij huurders binnen komen, waardoor er een beter zicht onstaat op problemen achter de voordeur. De gezamenlijke conclusie is dat leefbaarheid meer aandacht behoeft.
In 2025 willen de partijen een rol- en taakverdeling uitwerken bij het oplossen van problematiek, blijvend inzetten op een goede samenwerking tussen gemeente, woningcorporaties, politie en zorginstellingen (waaronder Kwartier), worden voor enkele probleemwijken specifieke plannen van aanpak ontwikkeld en worden er ‘containeracties’ georganiseerd, waarbij huurders op een laagdrempelige manier grofvuil kunnen aanbieden. De gemeente zal in 2025 een besluit nemen over het al dan niet invoeren van een Verhuurvergunning.
Woningcorporaties zetten zich in voor sociaal gemengde wijken (differentiatie in zowel inwoners als type woningen), het schoon en netjes houden van buurten, het aanpakken van woonoverlast en vroegtijdig signaleren van financiële en sociale problematiek.
Een belangrijk plan in kader van leefbaarheid betreft het Woonactieplan dat de Kr8 (acht woningcorporaties in Noord-Oost Groningen), samen met Huurders Platform Aardbevingsgebied Groningen (HPAG) in 2023 presenteerden. De woningcorporaties bezitten samen zo’n een-derde van het woningbestand in het aardbevingsgebied. De corporaties zijn pro-actief langs de deuren gegaan en met inwoners in gesprek gegaan over hun beleving en behoeften, wat betreft hun woning en woonomgeving. Het programma zet zich breed in voor het verbeteren van leefbaarheid in deze regio.
Doelstellingen voor 2026 (Kaderafspraken):
- Toewerken naar ‘groene scores’ op de leefbarometer in alle wijken. Wonen moeten schoon, heel en veilig zijn;
- een daling van het aantal overlastmeldingen en geen clustering van overlastmeldingen meer in buurten of dorpen. Bij overlastmeldingen is er snelle actie, binnen twee werkdagen
Verduurzaming en klimaat
In lijn met de landelijke doelstelling om in 2050 aardgasvrij te zijn moesten alle gemeenten in 2021 in lokale Transitievisie Warmte hebben ontwikkeld. Hierin moest een plan zijn ontwikkeld om in 2030 20% van deze doelstelling te hebben gerealiseerd. Midden-Groningen koos voor drie aanvliegroutes: isolatie, warmtepompen en aardgasvrije woningen. Belangrijke lopende projecten zijn Gasvrij Gorecht, Aardgasvrije Dorpen Steendam-Tjuchem, de herstructurering van Noorderpark in Hoogezand-Noord en twee pilots in Lageland en Kiel-Windeweer.
Woningcorporaties zullen zich inzetten voor het optimaliseren van CV-installaties. In eerste instantie wordt er ingezet op woningen met de slechte energielabels. Lefier wil eveneens slimme energiedisplays installeren in combinatie met gesprekken met energiecoaches.
Lefier stelt ambitieuze doelstellingen op het gebied van verduurzaming. In 2050 wil de organisatie volledig CO2-neutraal werken, klimaatbestendig bezit verhuren met mogelijkheden voor opwekking en opslag van hernieuwbare energie en zoveel mogelijk circulair werken. Eind 2028 wil Lefier geen woningen met E, F en G energielabels meer in haar bezit hebben. De aanleg van zonnepanelen wordt voortgezet en volgend jaar wil Lefier een pilot draaien met energieopslag.
Groninger Huis zet eveneens breed in met een veelzijdig programma op energie, natuur en welzijn. Op basis van de afspraken lijkt vooral volgend jaar veel planvorming plaats te vinden.
Doelstellingen voor 2026 (Kaderafspraken):
- Voor grondgebonden nieuwbouw is EPC 0 de norm. Bij nieuwbouw van appartementen geldt de wettelijke norm, met als inspanningsverplichting EPC 0 te benaderen;
- Verbetering van de bestaande sociale huurwoningen gaat stapsgewijs via no-regret-maatregelen (maatregelen die hoe dan ook zullen moeten of voordeel opleveren). Tussen 2021 en 2026 wordt 15% van de woningen stapsgewijs verbeterd tot label A, ofwel door sloop-nieuwbouw of door woningverbetering.
