Tijdens de raadsvergadering op 29 juni is het nieuwe zonneparkenbeleid met 23 stemmen voor en 8 stemmen tegen aangenomen. Ondanks vele amendementen op het plan werd het beleidsplan in grote lijnen positief ontvangen door de raad.
De ambitie om het zonneparkenbeleid uit 2019 te veranderen bestond al sinds het aantreden van het huidige college. Met het nieuwe beleid zet het college in op een nieuwe koers waarbij het de ontwikkeling van nieuwe grootschalige zonneparken tot een halt roept en lokale en kleinschalige initiatieven wil stimuleren.
Groningen Wingewest
Tijdens de commissievergadering op 22 juni werd de provincie Groningen, na de decennialange gaswinning, opnieuw benoemd als wingewest voor energie. De provincie levert een grote bijdrage aan de energietransitie in vergelijking met andere provincies. Ook wordt de opgewekte energie te weinig gebruikt voor de inwoners van de gemeente. Het lijken vooral buitenlandse investeerders, grote bedrijven en projectontwikkelaars te zijn die profiteren van de zonneparken en de subsidies bemachtigen.
“We willen toe naar een systeem waarin we meer maatschappelijke sturing kunnen geven”, aldus wethouder Drenth tijdens de commissievergadering op 22 juni. Bij de ontwikkeling van zonneparken geldt tot dusver bovenal de vrije markt dynamiek waarbij degene die het eerste komt het eerste maalt.
Belangen omwonenden
Tijdens de inspreekavond voor inwoners op 20 juni was de opkomst zeer groot. Er werden veel zorgen en kritiek geuit over het beleid. Inwoners zouden te weinig worden betrokken in het besluitvormingsproces en delven het onderspit in de belangenstrijd met grote ontwikkelaars.
Een belangrijke zorg betreft de impact van de zonneparken op het landschap. Niet alleen drukken de parken een stempel op het uitzicht, ook wordt er ingeleverd op landbouwgrond en is er effect op de biodiversiteit.
Overbelasting van het elektriciteitsnetwerk
Een uitdaging betreft de overbelasting van het elektriciteitsnetwerk, dat oorspronkelijk niet ontworpen is voor deze omvang van elektriciteitsproductie en -consumptie. Wethouder Drenth gaf aan dat deze overbelasting ook in het voordeel werkt van grote projectontwikkelaars ten opzichte van kleinschalige initiatieven. De grote partijen kunnen het zich namelijk veroorloven om aansluiting te krijgen op de betere netwerken van TenneT.
Provincie als regionale energieproducent
De provincie Groningen heeft zich binnen de Regionale Energie Strategie (RES) toegelegd op een ambitieus streven om tegen 2030 in totaal tussen de 5,7 en 6,4 terawattuur (TWh) aan groene elektriciteit te produceren. Hiermee lijkt de provincie Groningen zichzelf bewust op de markt te hebben gezet als een regionale energieproducent.
Nieuw beleid
Het college erkent de zorgen en kritiek vanuit de samenleving en ziet de noodzaak van meer maatschappelijk draagvlak in deze energietransitie. Met het nieuwe beleid zet het college een stop op de ontwikkeling van nieuwe grootschalige zonneparken. Wel wordt uitbreiding van bestaande zonneparken nog toegestaan. Daarnaast wil het college de ontwikkeling van lokale en kleinschalige zonneparken stimuleren.
Om dit laatste te bewerkstelligen heeft het college voor deze categorie de wettelijke bovengrens van de oppervlakte van 5 naar 10 hectare opgeschaald. Door de economische schaalvoordelen die dit oplevert hoopt het college dat kleinschalige initiatieven economisch haalbaarder worden.
Ook zullen ontwikkelaars bij vergunningaanvragen voortaan strenger worden beoordeeld op hun inzet op participatie met omwonenden, wil het college aansturen op meer lokaal eigenaarschap en inzetten op gecombineerd ruimtegebruik (lees: zonnepanelen op daken).
Helemaal zonder haken en ogen is dit niet. Verschillende raadsleden vroegen het college om objectieve en meetbare toetsingscriteria te formuleren om de inzet op participatie te beoordelen. Wethouder Drenth gaf tijdens de commissievergadering op 22 juni aan dat dit juridisch niet haalbaar is en dat het maatwerk zal zijn per ontwikkelingsplan. Ook is lokaal eigenaarschap niet evident. Zonneparken (ook kleinschalige) vragen grote investeringen en initiatiefnemers zullen toegang moeten krijgen tot langdurige financiering die van grote investeerders moet komen. Als laatste, bleek uit het overleg tijdens de commissievergadering dat zonnepanelen op daken niet altijd inwisselbaar zijn voor zonnepanelen op land. Er zal dus een combinatie gevonden moeten worden.
Mosterd na de maaltijd?
Joke Lesman van de SP stelde tijdens de commissievergadering op 22 juni de vraag of de beleidswijziging niet te laat komt. Inmiddels zijn veel grootschalige zonneparken namelijk al gerealiseerd of in ontwikkeling en zijn de RES-doelstellingen om tegen 2025 minimaal 5,7TWh te produceren bijna behaald.
Hier tegenover kan worden gesteld dat de energietransitie nog vele jaren duurt. Een sterkere inzet op maatschappelijk draagvlak zal dus zeker nog vruchten kunnen afwerpen. Wethouder Drenth stelde in een interview dat de inzet op lokale en kleinschalige initiatieven veel kansen biedt voor de toekomst.
