Status Zonneparken Geerlandweg en Siepweg

18 maart, 2025
Jelke Landman

Op 13 maart sprak de raad over de plannen voor de zonneparken Geerlandweg en Siepweg. De plannen hangen al jaren in de lucht en er is onduidelijkheid over de status. Ook waren er vragen over de besluitvorming met komst van de nieuwe Omgevingswet per 1 januari 2024. Vooral de rol van draagvlak en participatie hierin werd bevraagd door de raad.

Weerstand

De maatschappelijke en politieke weerstand tegen grootschalige zonneparken is de laatste jaren toegenomen in Midden-Groningen. Dit resulteerde in een nieuwe zonneparkenbeleid in 2023: voortaan alleen nog kleinschalige initiatieven, met lokaal eigenaarschap en landschappelijke inpassing. Ook de provincie is op de rem gaan staan. De vraag voor velen is dus of deze plannen zullen worden goedgekeurd. Het onderwerp werd geagendeerd door de ChristenUnie. Twee insprekers hadden zich gemeld om protest tegen de plannen uit te spreken.

Zonnepark Noordbroek afgewezen

De plannen voor zonnepark Noordbroek zijn begin maart door de provincie afgekeurd. De reden: bescherming van het Groninger open landschap. De provincie wil geen grootschalige zonneparken meer op landbouwgrond en open landschap (Provincie zegt ‘nee’ tegen zonnepark Noordbroek). Kan dit ook gebeuren bij Geerland en Siepweg? Het is vooralsnog onduidelijk. Voor zonnepark Geerland lijkt het onwaarschijnlijk.

Status: Geerlandweg en Siepweg

Het maatwerktraject voor het zonnepark aan de Siepweg loopt nog en het is onduidelijk wanneer dit zal worden afgerond. Het maatwerktraject voor het zonnepark aan de Geerlandweg (Siddeburen) nadert echter zijn einde. Het college geeft aan dat het verzoek binnen 1 a 2 maanden aan de provincie wordt voorgelegd. Afgelopen periode zouden er veel gesprekken zijn geweest met onder ander landschapsdeskundigen van de provincie en gemeente, waarna het plan meermaals is aangepast. Inmiddels zou er bijna overeenstemming zijn bereikt over de plannen, aldus het college. Na het besluit van provincie wordt de vergunningsaanvraag officieel in behandeling genomen en wordt het ook voorgelegd aan de raad. De raad kan dan haar adviesrecht toepassen om een oordeel te geven over de vergunningsaanvraag.

Kan de raad de plannen afkeuren? Omgevingswet genuanceerd.

Naast de koerswijziging in het zonneparkenbeleid in de gemeente geldt er sinds 1 januari 2024 ook de nieuwe Omgevingswet. Voor de gemeente was het duidelijk: kleinschalig, lokaal eigenaarschap, landschappelijke inpassing en bovenal ‘draagvlak’. ‘Geen draagvlak, geen zonnepark‘, was het adagium. Hoewel ook de provincie onder de Omgevingswet duidelijk een nieuwe koers is ingeslagen (waarbij het een rem zet op de ontwikkeling van grote zonneparken) is de wet toch iets genuanceerder dan dit.

Gebrek aan draagvlak en participatie op zichzelf niet genoeg

Wethouder Ploeger bood helderheid over de rol van draagvlak en participatie in de besluitvorming onder de nieuwe Omgevingswet: “Participatie en de manier waarop dit plaats vindt is in de Omgevingswet een belangrijk onderdeel van de belangenafweging die de gemeenteraad en het college straks moeten doen. Echter, het ontbreken van draagvlak an sich is geen formele weigeringsgrond in de besluitvorming. Een weigering van een omgevingsvergunning puur enkel op basis van gebrek aan draagvlak is juridisch onhoudbaar. Er moeten zwaarwegende en afdoende gemotiveerde weigeringsgronden zijn.”

“Naast draagvlak spelen meerdere ruimtelijke ordeningsaspecten een rol bij de ruimtelijke afweging: zoals geluid, gezondheid, landschap en veiligheid. Deze factoren kunnen leiden tot een negatief advies vanuit de raad of voorwaardelijke verplichtingen voor een vergunningsverlening. Protesten en bezwaren van omwonenden kunnen invloed hebben op de belangenafweging van het bevoegd gezag (raad en college), vooral als bezwaren goed onderbouwd zijn.”

“Het adviesrecht bepaalt dat initiatieven met grote maatschappelijke impact, onrust of politieke gevoeligheid, door het college ter adviseren aan de gemeenteraad kunnen – ik zou zeggen moeten – worden voorgelegd. We hebben ook afgesproken dat het college dat sowieso aan u als raad voorlegt”, aldus wethouder Ploeger.

Om de plannen uiteindelijk af te wijzen zal de gemeenteraad dus zwaarwegende motiveringen moeten kunnen aanvoeren, die verder gaan dan het louter ontbreken van draagvlak.

Reacties vanuit de raad

Gemeentebelangen en de ChristenUnie uitten hun ongenoegen over de gang van zaken. “Volgens de Omgevingswet is een gebrek aan draagvlak geen weigeringsgrond voor een omgevingsvergunning. Maar dit laat onverlet dat draagvlak onder omwonenden als belang wordt meegenomen bij de beoordeling van de aanvraag van een zonnepark. We weten dat er vele handtekeningen zijn opgehaald tegen de zonneparken aan de Geerlandweg en het Achterdiep (Siepweg): bezorgde omwonenden die daar in de direct omgeving last van hebben. Daar mogen we niet zomaar even aan voorbij gaan”, aldus Velthuis (Gemeentebelangen).

Niels Joostens (CU): “Op dit moment voldoet bijna geen enkel zonnepark aan die landschappelijke inpassingsvoorwaarde die we met elkaar hebben gesteld. De CU wil het college echt oproepen om handhavend op te treden tegen initiatiefnemers die een zonnepark hebben gerealiseerd binnen het gestelde beleid en zich niet houden aan de voorwaarden. Het kan niet zo zijn dat je wel subsidie binnenhaalt maar niet zorgt voor de aanpassingen die aan de orde moeten zijn.”

Kleinschalige initiatieven komen niet van de grond – Subsidies naar commerciële partijen

Een ander punt van zorg is het feit dat kleinschalige zonnepark-initiatieven moeilijk van de grond komen. Op papier ziet het er prachtig uit, maar in de praktijk blijkt het veel lastiger.

“Hoewel de kosten voor zonneparken de afgelopen jaren zijn gedaald, vergen zonneparken nog steeds een aanzienlijke initiële investering. Ik kan u verzekeren dat als we spreken over een zonnepark van 168 hectare in Eekerpolder, dan is er geen kleine lokale gemeenschap die dat kan ophoesten. Dat zijn alleen maar de grote jongens die voor rendement gaan. En als ze er eenmaal zitten, dan wordt het zo doorverkocht. Er zijn burgers die met al hun vermogen inzetten op kleine lokale energie-coöperaties. Deze initiatieven verdienen respect. Vaak doen ze dit vanuit een overtuiging om mee te werken aan een beter klimaat. Echter zijn het vaak de grote spelers die in eerste instantie gaan voor rendement. Laten wij nu luisteren naar onze inwoners. Dat is onze taak als volksvertegenwoordigers”, aldus Velthuis.

De CU en Gemeentebelangen uitten ook hun onvrede over de rol van SDE-subsidies. Joostens sprak zelfs ook een ‘perverse prikkel’ . “Juist de kleine initiatieven komen nu niet van de grond en wat er over blijft, dat zijn de grote partijen, die vervolgens wel gebruik maken van enorme SDE-subsidies. Die bedragen liegen er niet om. Je zou zelfs kunnen spreken van een perverse prikkel. Aan de ene kant zie je dat het afschaffen van de salderingsregeling leidt tot steeds minder animo bij mensen om te verduurzamen en aan de andere kant zien we dat geld blijkbaar geen probleem is.”

Overzicht zonneparken in de gemeente Midden-Groningen

De komst van diverse grootschalige zonneparken en windparken heeft geleid tot een sentiment dat Groningen opnieuw een wingewest is geworden voor energie. Met de Regionale Energie Strategie (RES) 1.0 hebben de gemeenten zich toegelegd op ambitieuze doelstellingen om energie op te wekken. In de gemeente Midden-Groningen zijn relatief veel zonneparken ontwikkeld. Om een indruk te geven staat hieronder een overzicht (het overzicht is vastgesteld op basis van een beleidsplan uit 2019* en informatie op internet):